Een sociaal veilige sportomgeving en het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag

Verenigingen worden regelmatig geconfronteerd met ongewenst gedrag. Denk bijvoorbeeld aan pesten, agressie, geweld, discriminatie, seksuele intimidatie en misbruik. Ook bij onze bond en op jouw vereniging of school kan grensoverschrijdend gedrag plaatsvinden. Dat heeft veel impact op de betrokkene(n), op je vereniging én op het vliegplezier van betrokkenen.

De KNVvL wil (de leden van) onze verenigingen ondersteunen bij de preventie van grensoverschrijdend gedrag. Maar ook als het dan toch mis gaat, kun je altijd bij de KNVvL terecht.

Wat is grensoverschrijdend gedrag (GOG)?

Grensoverschrijdend gedrag (GOG) in de sport is elke vorm van gedrag of toenadering, in verbale, non-verbale, digitale of fysieke zin, die:

  • door de persoon die het ondergaat als gedwongen en/of ongewenst wordt ervaren;
  • als doel of gevolg heeft de waardigheid van de persoon aan te tasten;
  • plaatsvindt onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het beoefenen van de sport waarin de spelregels of reglementen niet voorzien.

Van grensoverschrijdend gedrag is in het bijzonder sprake wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende, sociaal onveilige of kwetsende situatie wordt gecreëerd. De ervaring van de persoon is daarbij leidend. Dit wil zeggen: zodra iemand zegt ongewenst gedrag te ervaren, dan moet je deze uiting serieus nemen.

Preventie grensoverschrijdend gedrag

Als bond vinden wij het belangrijk om aandacht te hebben voor het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag. Zo hebben bijvoorbeeld de sportbonden en NOC*NSF gezamenlijk afspraken gemaakt over gedragsregels die voor iedereen in de sport gelden. De KNVvL heeft ook eigen gedragscodes voor leden en functionarissen.

Daarnaast ondersteunen we, samen met het Centrum Veilige Sport Nederland van NOC*NSF, verenigingen bij het ontwikkelen van een eigen preventiebeleid. Het Centrum Veilige Sport Nederland heeft een speciale tool ontwikkeld voor sportbestuurders en vrijwilligers van sportverenigingen die ‘High 5!’ heet. Met het “High 5!” stappenplan krijg je als vereniging op een laagdrempelige en eenvoudige manier inzicht in wat een vereniging kan doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Doorloop de 5 stappen en optimaliseer het sportklimaat binnen jouw vereniging.

Verklaring omtrent Gedrag (VOG)

Een van de preventieve maatregelen die een vereniging kan nemen is het aanvragen van een VOG voor kaderleden/vrijwilligers. Een VOG staat ook wel bekend als een ‘bewijs van goed gedrag’. Hieruit moet blijken dat het gedrag van deze persoon in het verleden geen bezwaar levert bij bijvoorbeeld het werken met minderjarigen en andere kwetsbare doelgroepen bij een sportvereniging. Het is verstandig een VOG iedere drie jaar opnieuw aan te vragen.

Het aanvragen van de VOG voor vrijwilligers wordt gestimuleerd door de overheid en is daarom, mits wordt voldaan aan enkele voorwaarden, gratis. De KNVvL mag sinds 2015 gratis VOG’s aanvragen voor leden, dat kan via dit aanvraagformulier.


Andere preventieve maatregelen in dit verband zijn het navragen van referenties en het nagaan van VOG's.

Al deze maatregelen bieden geen garanties, maar je laat als vereniging wel zien dat je de veiligheid van je leden, vrijwilligers en bezoekers serieus neemt en de achtergrond van je kaderleden/vrijwilligers kent.

De vertrouwenscontactpersoon (VCP)

De vertrouwenscontactpersoon (VCP) binnen de sportvereniging of sportbond is het eerste aanspreekpunt voor iedereen die een vraag heeft over, of te maken heeft met grensoverschrijdend gedrag. De VCP fungeert als eerste opvang voor leden (sporters, ouders van sporters, toeschouwers, kaderleden, vrijwilligers en bestuursleden) met een vraag of een melding van grensoverschrijdend gedrag. Ze bieden een luisterend oor, geven raad en verwijzen door naar geschikte hulp. De VCP is zelf géén hulpverlener en doet nooit zelf onderzoek bij incidenten.

Vertrouwenscontactpersonen KNVvL:
Bryan Meijers - Veiligheid en Operations
Frederike Vonk - Management assistent en Officemanager
Sanne de Bonte - Communicatiemedewerker

Als vereniging is het ook verstandig een eigen vertrouwenscontactpersoon aan te stellen. Zo hebben je eigen leden ook een direct aanspreekpunt binnen de vereniging, die tevens de cultuur en structuur van de club goed kent. Daarnaast is de VCP, binnen zowel de bond als de vereniging een belangrijke sparringpartner van het bestuur, evenals een aanjager en borger van preventief beleid.

E-learnings

Voor bestuurders, kader en sporters van verenigingen zijn bij het Centrum Veilige Sport Nederland e-learnings beschikbaar over diverse thema’s. Via de e-learnings kan je iedereen binnen jouw club laagdrempelig bijscholen over bijvoorbeeld pesten, seksuele intimidatie, discriminatie of financiële integriteit.

Begin 2024 is door de KNVvL een serie webinars en een fysieke bijeenkomst georganiseerd rondom het thema veilige sportcultuur. Deze zullen binnenkort online verschijnen.

En wat als het toch mis gaat?

Ondanks alle maatregelen, kan het natuurlijk toch een keer mis gaan binnen jouw vereniging. De VCP van een vereniging of bond fungeert dan als eerste opvang voor leden (sporters, ouders van sporters, toeschouwers, kaderleden, vrijwilligers en bestuursleden) met een vraag of een melding van grensoverschrijdend gedrag. Ze bieden een luisterend oor, geven raad en verwijzen door naar geschikte hulp. De VCP is zelf géén hulpverlener en doet nooit zelf onderzoek bij incidenten. Daarnaast kan iedereen terecht bij het Centrum Veilige Sport Nederland voor vragen en/of advies. Ook de VCP zelf, en het bestuur van een vereniging kunnen hier gebruik van maken.

Het doen van een officiële melding doe je in eerste instantie bij het bestuur van je vereniging of (de tuchtcommissie van) de bond. Bij het Centrum Veilige Sport kan je altijd terecht om te sparren over incidenten. Zij luisteren naar je, denken met je mee en begeleiden je bij het vinden van de beste oplossing.

Hieronder kun je op een infographic klikken die je uitlegt wat je als bestuur moet doen bij seksuele intimidatie en misbruik in de sport.

Seksuele intimidatie en misbruik in de sport - wat te doen als bestuur?

Meldplicht seksuele intimidatie en misbruik

Bestuurders en begeleiders/instructeurs/coaches van sportverenigingen zijn verplicht om vermoedens van seksuele intimidatie en misbruik te melden. Bestuurders moeten dit melden aan het bestuur van de vereniging. Overige personen zoals begeleiders, instructeurs en coaches kunnen bij zowel het bestuur als de vertrouwenscontactpersonen terecht. Bij onze bond zijn Bryan Meijers, Frederike Vonk of Sanne de Bonte de vertrouwenscontactpersonen. Het bestuur van de vereniging meldt aan de tuchtrecht aanklager van de eigen sportbond.

In de infographic van het Centrum Veilige Sport wordt de route van het doen van een melding inzichtelijk gemaakt.

Reglementen

De leden van de bond zijn gebonden aan de reglementen die we met elkaar in de algemene ledenvergadering hebben vastgesteld:Statuten KNVvL, art. 18.d Tuchtrechtspraak door het Instituut Sportrechtspraak

Contactmogelijkheden

VCP KNVvL:
Bryan Meijers: bryan.meijers@knvvl.nl
Frouwke Kuijpers frouwkekuijpers@gmail.com
Frederike Vonk (vanaf 2024) frederike.vonk@knvvl.nl
Sanne de Bonte (vanaf 2024) sanne.de.bonte@knvvl.nl

Centrum Veilige Sport Nederland:Contact CVSN
Anoniem contact via: SpeakUp Chat
Anoniem contact buiten kantoortijden:Fier Chat

Documenten en presentaties 2024

1. Sheets webinar 23 januari 2024
2. Sheets webinar 30 januari 2024
3a. Aanstellen VCP
3b. Functieprofiel VCP voorbeeld
3c. Webinar aanstellen VCP
4a. Sociale veiligheid NOC*NSF
4c. Centrum veilige sport Nederland
4d. Sociale veiligheid KNVvL - Hoe spreek je elkaar aan?
4e. Afsluiting en vervolgstappen
5. Vereniging en/of werkgever wat moet ik doen voor preventie en bij incidenten