Nu het vliegseizoen op zijn einde loopt en de winterperiode voor de deur staat, is het moment aangebroken om na te denken over het winteronderhoud. Ondanks dat het onderhoud veelal vrijwilligerswerk is, zijn er wel degelijk arbo regels relevant. Het is daarom goed om stil te staan bij de regels rond de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en hoe deze zich verhouden tot vrijwilligerswerk binnen een sportvereniging.
Hoewel sportverenigingen die uitsluitend met vrijwilligers werken doorgaans niet aan álle verplichtingen van de Arbowet hoeven te voldoen, rust er wél een algemene zorgplicht op de vereniging. Dat betekent dat de club er verantwoordelijk voor is om een werkomgeving te bieden waarin de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de vrijwilligers geborgd zijn.
De praktijk: Geen volledige werkgeversverantwoordelijkheid, maar wel zorgplicht
In de praktijk komt dit erop neer dat, zodra vrijwilligers werkzaamheden verrichten die risico’s met zich meebrengen, de Arbowet wél nadrukkelijk van toepassing kan zijn. Bijvoorbeeld bij het werken op hoogte, bij het gebruik van chemische middelen, bij zware tilarbeid of werken in lawaaiige omstandigheden. In zulke gevallen geldt dat er passende maatregelen genomen moeten worden.
Daarnaast is het belangrijk om te beseffen dat voor specifieke groepen zoals vrijwilligers jonger dan 18 jaar, of vrijwilligers die zwanger zijn of borstvoeding geven extra bescherming geldt. Deze groepen mogen niet aan vormen van werk worden blootgesteld die voor hen onacceptabel en/of gevaarlijk zijn.
De club hoeft niet automatisch een volledig werkgeversprotocol te hanteren zoals bij betaalde krachten, maar ze kan niet zomaar de veiligheid negeren. De inzet van vrijwilligers vraagt dus wel degelijk aandacht voor arbo regels.
Wat betekent dit concreet? Spullen op orde!
In de vliegtuigwerkplaats wordt regelmatig gebruik gemaakt van schoonmaakmiddelen of andere chemicaliën. Het is belangrijk om daarbij altijd te controleren of deze middelen veilig zijn voor gebruik, of er voldoende ventilatie aanwezig is in de werkruimte en of persoonlijke beschermingsmiddelen zoals handschoenen, veiligheidsbrillen of ademhalingsbescherming nodig zijn.
Ook het onderhoud van het rollend materieel vraagt om aandacht voor veiligheid. Hierbij kunnen hydraulische systemen, ladders of hefmiddelen worden gebruikt. Zorg er daarom voor dat al het gereedschap en materieel in goede staat verkeren en dat vrijwilligers duidelijke instructies krijgen over het juiste gebruik. Slecht onderhouden of verkeerd gebruikte hulpmiddelen kunnen snel leiden tot letsel of schade.
Specifiek: jongeren
Wanneer jongeren onder de achttien jaar meehelpen aan onderhoudswerkzaamheden, gelden er extra regels. Zij mogen geen gevaarlijk werk uitvoeren zonder directe begeleiding en mogen zij niet in contact komen met gevaarlijke stoffen.
Veranker de aandacht voor veilig werken: jaarlijks evalueren
Na afloop van de winteronderhoudsperiode is het verstandig om te reflecteren: welke werkzaamheden verliepen soepel, welke bleken risicovol, wat kunnen we verbeteren voor volgend seizoen? Zo versterkt de club haar preventieve houding en zorgt ze ervoor dat veiligheid geen eenmalige actie is maar onderdeel van de onderhoudscultuur.
Het is als club belangrijk om te onthouden dat niet het volledige pakket van de Arbowet geld tijdens het winteronderhoud, maar dat er wel een algemene zorgplicht is. Dit betekent dat de vereniging aansprakelijk kan zijn bij nalatigheid.
